Historia Kamieńca

Kamieniec

Kamieniec (niem. Kamienietz, Dramastein), malownicza miejscowość – położona w Województwie Śląskim, w Powiecie Tarnogórskim, w Gminie Zbrosławice – od zarania dziejów związana z biegiem rzeki Dramy.

         W południowo-wschodniej części wioski – na szczycie dość stromego wzniesienia – tuż nad rzeką znajduje się wielokulturowe stanowisko archeologiczne. Prace wykopaliskowe – z lat 1958, 1964-1965, 1972-1973, 1986-1988 – ujawniły funkcjonowanie w tym miejscu osady kultury łużyckiej (VIII-połowa V w. p.n.e.) oraz wczesnośredniowiecznego grodziska (VII-1. połowa IX w.).     

         Zaciekawionych, powyższym tematem, odsyłam do pozycji książkowych: E.Tomczak „Mało znane warownie Górnego Śląska.”, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Katowice 2012 oraz M.Michnik, R.Zdaniewicz „Przeszłość powiatu gliwickiego. Vademecum archeologiczne.”, Muzeum w Gliwicach, Gliwice 2014 (pozycja dostępna on-line: https://www.academia.edu/33011550/Przesz%C5%82o%C5%9B%C4%87_powiatu_gliwickiego._Vademecum_archeologiczne ).

                Do najważniejszych zabytków miejscowości należą: XVI wieczny kościół    p.w. Narodzenia Św. Jana Chrzciciela oraz XVIII wieczny pałac rodu von Lőwencron – znacząco przebudowany przez kolejnych właścicieli kamienieckiego dominium.

         Pierwszy kościół oraz zamek z podziemnymi gankami – jak można wyczytać w niemieckojęzycznej literaturze krajoznawczo-turystycznej z przełomu XIX i XX wieku  –  wznieść mieli (sic!!!) Templariusze!!! Fakt ten, niepotwierdzony naukowo, należy rozpatrywać tylko i wyłącznie przez pryzmat intrygującej lokalnej legendy – w której, być może, kryje się niewielkie ziarenko prawdy.

          Pewnym jest, iż na kartach historii, Kamieniec pojawia się po raz pierwszy w dokumencie „Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis” („Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego”) z 1305 roku.

         Wśród właścicieli kamienieckiego dominium, chronologicznie możemy wymienić rody: von Kokorz (od 1448 r.), von Wrbsky (od 1675 r.), von  Lőwencron (od 1720 r.), von Verdugo (od 1728 r.), von Sobeck (od 1754 r.), von Reder (od 1763 r.), von Strachwitz (od 1767, bądź 1770 r.) oraz zu Stolberg-Stolberg (od 1909 do 1945 r.).

         W miejscu dzisiejszego pałacu, na przełomie XV i XVI wieku, istniał  umocniony silnymi murami oraz basztami zamek obronny rodu Von Kokorz.             W XVIII wieku, ród von  Lőwencron, przebudował średniowieczną fortalicję  wedle wzoru  palazzo in fortezza (pałacu posiadającego cechy obiektu obronnego).

         W latach 1872-1873, wedle projektu wybitnego berlińskiego architekta Karla Johanna Lűdeckiego, ród von Strachwitz nadał pałacowi neorenesansową szatę. Wokół obiektu utworzono malowniczy park z interesującą roślinnością (m.in. do dnia dzisiejszego możemy podziwiać, kwitnący na przełomie czerwca i lipca, wiekowy egzemplarz tulipanowca amerykańskiego (Liriodendron tulipifera)).

         Z kolei w 1910 roku, wedle projektu wrocławskiego biura architektonicznego  Gaze & Bőttcher, ród zu Stolberg-Stolberg nadał pałacowi ostateczną neobarokową szatę.

         W nowej powojennej rzeczywistości obiekty pałacowe znacjonalizowano. Od tamtej pory służą najmłodszym. Początkowo, jako dom dziecka. Następnie, jako prewentorium oraz sanatorium. W chwili obecnej, na ich terenie, funkcjonuje Ośrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny „Pałac Kamieniec” Sp. z o.o.

opracował: Adam Nietsch